Almanya’da Ravensburger Yayınevi, Karl May hikâyesinden uyarlanan, ‘Winnetou’ adlı çocuk kitabı serisinin teslimatını durdurdu. Yayınevi, kitapla ilgili ırkçılık eleştirisi üzerine kitabı yayından kaldırdığını açıkladı.
Kitap, sinemalarda 11 Ağustos’ta gösterime giren ‘Der Junge Haeuptling Winnetou’ (Genç Şef Winnetou) adlı çocuk filminin kitabı olarak gösterime paralel piyasaya sürülmüştü.
Sosyal medyada kitabın Kızılderililere yönelik klişeleri ve onlara yapılan zulmü hafiflettiği suçlamalarına neden oldu.
Tepkiler üzerine yayınevinden yapılan açıklamada, eserde yerli halka yapılan muameleye ilişkin “önemsizleştirici klişeler’ nedeniyle kitabın dağıtımının durdurulduğu belirtildi.
Yayıncı bu adımı daha önce çevrimiçi bir internet sitesi üzerinden duyurmuş ve gerekçe olarak da ‘Genç Şef Winnetou’ kitabına ilişkin ‘Çok sayıda olumsuz geri bildirim’ olduğunu belirtmişti. Durdurulan ürünlerin lisanslı kitaplar ve diğer ürünler olduğu bildirildi. Buna göre 8 yaş ve üzeri için bir çocuk kitabı, bir ilk okuma kitabı, bir puzzle ve bir yapıştırma kitabı piyasadan çekildi.
Ravensburger yayınevi, eleştirilen kitapların “tarihi gerçekliği, yerli halkın zulmünü göz önünde bulundurarak, pek çok klişeyle romantikleştirici bir tablo çizildiği sonucuna vardığını” açıkladı. Ravensburger AG’nin yetkilisi, birçok insana ilham vermiş klasik bir anlatı olsa bile, malzeme “yerli nüfusun gerçekte nasıl ilerlediğinden çok uzak” dedi. Devamla, “Bu arka plana karşı, bir yayıncı olarak, Winnetou’da olduğu gibi, temel dostluk fikrine değer versek bile, önemsizleştirici klişeleri tekrarlamak ve yaymak istemiyoruz.” ifadelerine yer verdi.
FİLME DE SERT ELEŞTİRİ GELDİ
Film uyarlamasının “özellikle değerli” olduğu düşünülüyor. Başlangıçta Winnetou’nun yeni film uyarlaması için eleştiriler dikkat çekti, filmin ırkçı önyargılara hizmet etmesi ve sömürgeci bir anlatı tarzı kullanması nedeniyle alevlendi. Daha önce, federal eyaletler tarafından desteklenen ve filmleri kalitesine göre değerlendiren Alman Film ve Medya Değerlendirmesi (FBW), “Genç Şef Winnetou” filmi hakkında ayrı bir görüş yayınlamıştı. Bazı jüri üyeleri, “efsanevi yüklü ve çok klişe Karl May ‘folkloru’ ruhuyla” bir film yapmanın artık caiz olmadığını düşünüyor. FBW’ye göre, film jürinin büyük bir çoğunluğu tarafından onaylandı. Karl May’in hikayelerini kendi hayal gücünden yazdığına ve 1960’larda yapılan filmlerin de “yerli halkların dünyasını kesinlikle klişe bir görüntüde temsil eden” masallar olduğuna dikkat çektiler. Jüri üyeleri, bugün bunu masalsı bir çocuk filmine taşımanın oldukça meşru olduğuna karar verdi.
